تئوری آزمایش

کربوهیدراتها از منابع مهم انرژی غذا هستند. کربوهیدراتها به اشکال مختلفی در غذاها وجود دارند که از جمله می‌توان به منوساکاریدها (تک قندیها) ، دی‌ساکاریدها (دو قندیها) و پلی‌ساکاریدها (چند قندی‌ها) اشاره کرد. در این آزمایش ، تشخیص انواع مختلف کربوهیدرات را انجام خواهید داد.

هدف آزمایش

آزمایش تعیین وجود منوساکاریدها (تک مولکولهای ساده قند). در این آزمایش ، گلوکز و فروکتوز مورد نظر هستند.

مواد لازم

• یک قابلمه یک لیتری
• دو قاشق غذا خوری (30 میلی لیتر) از هر کدام از مواد نوشابه ، عسل ، نوشابه رژیمی بدون قند و آب سیب
• یک قاشق غذاخوری (15 میلی لیتر) یا تکه‌ای به اندازه یک نخود از هر یک از مواد غذایی جامد موز ، شکر و ماکارونی
• پیاز
• انبرک
• آب مقطر
• محلول شناساگر منوساکارید
• 8 ظرف شیشه‌ای غذای بچه

شرح آزمایش

1. درون قابلمه تا ارتفاع 5 سانتیمتری آن آب بریزید.
   
   
2. قابلمه را روی شعله قرار دهید تا آب ، جوش بیاید.
   
   
3. تا وقتی آب جوش بیاید، هر یک از نمونه‌های غذایی را در یکی از ظروف غذای بچه بگذارید.
   
   
4. به هر یک از ظروف که نمونه غذایی جامد دارند، یک قاشق غذا خوری (15 میلی لیتری) آب مقطر اضافه کنید.
   
   
5. یک جدول داده‌ها مانند نمونه زیر تهیه کرده ، تمام هشت نمونه غذا را در جدول بنویسید.
   
   

جدول داده‌ها
	نتایج
نمونه مواد اولیه	رنگ اولیه	رنگ نهایی	غلظت قند
نوشابه معمولی
نوشابه رژیمی
عسل
آب سیب

روش تشخیص وجود منوساکاریدها را در هر یک از نمونه‌های غذایی

• یک قاشق غذاخوری (15cm) معرف به ظرف اضافه کنید.
  
  
• رنگ محلول هر ظرف را مشاهده کنید.
  
  
• هر ظرف را در یک ظرف حاوی آب جوش بگذارید و به مدت سه دقیقه گرم کنید.
  
  
• ظرف داغ را با انبرک بردارید.
  
  
• رنگ محلول را برای بار دوم مشاهده کنید.
  
  
• با مقایسه رنگ نهایی محلول با رنگهای معروف ، غلظت منوساکارید را در هر یک از مواد غذایی تعیین کنید؛ مثلا رنگ آبی نشان‌دهنده غلظت صفر منوساکارید ، رنگ سبز نشان‌دهنده غلظت کم منوساکارید ، رنگ زرد کمرنگ تا پر رنگ ، نشان‌دهنده غلظت متوسط منوساکارید و بالاخره رنگ نارنجی تا قرمز نشاندهنده غلظت زیاد منوساکارید است.

نتیجه آزمایش

در آزمایشی که مولف این مقاله انجام داد، مشاهده کرد که نوشابه گازدار ، عسل ، آب سیب و پیاز بیشترین مقدار قندهای ساده را دارند. موز مقدار متوسط و ماکارونی ، نوشابه رژیمی و شکر خوراکی (ساکارز) هیچ منوساکاریدی ندارند. (البته باید توجه داشت که نتایج ، به نوع تجارتی ماده غذایی و شرایط نگهداری ، تازه یا کهنه بودن غذا بستگی دارد).

علت

معرفهای منوساکارید ، یون مس دو ظرفیتی (²⁺Cu)دارند. محلولهایی که یون مس دو ظرفیتی دارند، آبی رنگ هستند. قندهایی چون گلوکز و فروکتوز ، یونهای لازم را برای تبدیل ²⁺Cu به ⁺Cu و عنصر مس در اختیار آن می‌گذارند. به ‌این دلیل قندهای ساده به صورت مواد احیا کننده عمل می‌کنند و هنگام واکنش شیمیایی ، الکترون می‌دهند.

رنگ شناساگر مس در هنگام تبدیل یون مس دو ظرفیتی به یک ظرفیتی و در نهایت به عنصر مس ، از آبی به قرمز تبدیل می‌شود. در مورد دی‌ساکاریدها و پلی‌ساکاریدها ، رنگ محلول شناساگر ، آبی می‌ماند